2020 Sep 7
බතික් කියන්නේ ජපන් වචනයක්, ජපන් භාෂාවෙන් බතික් කියන්නේ ‘ඉටි වලින් ලිවීම’ ට. මීට අවුරුදු දහස් ගණනකට කලින් ඉන්දුනීසියාව, මැලේසියාව (ආසියාව) සහ මැද පෙරදිග වගේ රටවල් වල ගෝත්‍ර හා ගම් වලින් බතික් ආරම්භ වුණා කියලා විශ්වාස කරනවා.
ශ්‍රී ලංකාවේ බතික් කර්මාන්තය පසුගිය ශතවර්ෂයේ ආරම්භ වුණා. ඒ 1960 දශකයේ දී ඉන්දුනීසියාවේ ශිල්පය ඉගෙන ගත්ත සෝමා උඩබාගේ ගේ මුලිකත්වයෙන්. බතික්, ශ්‍රී ලංකාවේ මෝස්තර රෙදිපිළි මතට ගෙන එන්න ඇය මේ ශිල්පය භාවිතා කළා. ශ්‍රී ලංකා රෙදි සායම් කරන ක්‍රමවේදයන් එක්ක ඒකාබද්ධව මේ කලා ආකෘතිය ශ්‍රී ලංකාවේ රෙදිපිළි කර්මාන්තයේ අනන්‍යතාවයක් ගොඩනඟා ගෙන තියෙනවා වගේම අනෙකුත් නිර්මාණකරුවන් ඇයගේ අඩිපාරේ ගමන් කරලා තියෙනවා.
ක්‍රියාවලිය
බතික් කියන්නේ රෙදිපිළි කලාවක්. ඉටි-ප්‍රතිරෝධී සායම් කරන තාක්‍ෂණයක්.සරලවම කිවුවොත් කැන්ටින් / ටැන්ටිං (උච්චාරණය කරන ලද චාන්-ටිං) කියන මෙවලමකින් රෙදි කැබැල්ලක් (සාමාන්‍යයෙන් කපු හෝ සිල්ක්) මත ඉටි වලින් රටාවක් ඇඳලා අලංකාර කරන කලාවක්.
මෝස්තරයට අනුව රෙදි එක එක වර්ණවලින් සායම් කරලා ඊට පස්සේ උතුරණ වතුරෙන් ඉටි උණු කරනවා. පාට හරියට සෙට් වෙලාද කියලා සහතික කරගන්න සායම් කරන හැම සැරයක් ගානෙම වියළීමේ ක්‍රියාවලිය සිද්ධ කරනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ නම් ගොඩක් වැඩපොලවල් සහ කර්මාන්තශාලා තවමත් හිරු එළියෙන් වියළීම සිද්ධ කරන නිසාම හිරු එළියෙන් වර්ණ වඩාත් දීප්තිමත් වෙනවා. මුළු ක්‍රියාවලියම ලොකු ශ්‍රම දායකත්වයකින් පළපුරුදු ශිල්පීන් ගේ අතින්ම සිද්ධ කරනවා. ඒ නිසාම රෙදි කැබැල්ලක තියෙන පාට වැඩි වෙන තරමට ඒක හදන්න ගත වෙන කාලය වැඩි වෙනවා.
ප්‍රතිළුලය විදිහට විචිත්‍ර වර්ණ රටා සහ ඉරිතැලීම් සහිත මොසෙයික් නිර්මාණය වෙනවා .ගොඩක් වෙලාවට සිත් ඇදගන්නා සහ ගැනුම්කරුවන්ගේ අවධානය ග්‍රහණය කර ගන්නා ඉරිතැලීම් නිර්මාණය වන්නේ ඉටි රටා වල ඇති ඉරිතැලීම් නිසා කුඩා සායම් කැබලිවලට කාන්දු වෙන්න ඉඩ සැලසිමෙන්.
ශ්‍රී ලංකාවේ බතික්
ශ්‍රී ලංකා දේශීය සංස්කෘතියේ ගැඹුරින් මුල්බැස තියෙන සහ සාම්ප්‍රදායික රෙදිපිළි කලාව ලෙස වැලඳගෙන තියෙන බතික් කර්මාන්තය , ශ්‍රී ලංකාවේ බතික් කලාකරුවන්ට ආවේණික වූණු මෝස්තර සහ ශිල්පීය ක්‍රම නිර්මාණය කරමින් තමන්ගේම ස්ථානයක් හදාගෙන තියෙනවා.දේශීය හා විදේශිකයන් අතරත් ජනප්‍රිය වෙලා තියෙන මුල් බතික් මෝස්තර රටේ පොහොසත් සංස්කෘතිය විදහා දක්වනවා.ගොඩක් වෙලාවට බිත්ති සැරසිලි වල ප්‍රධාන සම්ප්‍රදායන්, සාම්ප්‍රදායික දර්ශන හෝ ප්‍රාදේශීය ඉතිහාසයේ රූප නිරූපණය කරනවා.
නූතන යුගයේ දී, බතික් ලංකාවේ හස්ත කර්මාන්ත අතර ගොඩක් ජනප්‍රිය වෙලා තියෙනවා.ගොඩක් සංචාරක ප්‍රදේශවල, වෙළඳපලවල හෝ සිහිවටන තියෙන සාප්පු වලින් බතික් ලබාගන්න පුළුවන් වෙලා තියෙනවා. ගොඩක් වෙලාවට සංස්කෘතියෙන් පොහොසත් මේ දුපතේ සංචාරය ගැන සිහිවටනයක් විදිහට විදේශිකයන් මේ බතික් මිලදී ගන්නවා. සාමාන්‍යයෙන් වෙරළබඩ ප්‍රදේශ වල සංචාරක කර්මාන්තය ගොඩක් ජනප්‍රිය ගාල්ල සහ හික්කඩුව ප්‍රදේශ වල බතික් නිෂ්පාදනය කරන කර්මාන්තශාලා ගණන ඉහළ ගිහින් තියෙනවා.
මේ කාලයේ අපිට දකින්න ලැබෙන බතික් වලට ගැඹුරින් සාම්ප්‍රදායික ආකෘතීන් ඇතුළත් කර තියෙනවා වගේම, ඉහළ කලාත්මක හා සමකාලීන කෑලි සහ මෝස්තරවල වැඩි වීමක් දකින්න ලැබෙනවා. නිපදවන ද්‍රව්‍ය මේස රෙදි, තුවා, ඇඳ ඇතිරිලි, තිර රෙදි සහ ඇඳුම් ආයිත්තම් පවා නිර්මාණය කරන්න යොදා ගන්නවා. දිවයිනේ උණුසුම් දේශගුණයට ගැළපෙන සරම්, සාරි, ෂර්ට්, ඇඳුම් පැළඳුම් සහ වෙනත් ඇඟලුම් වගේ දේවල් වෙරල තීරය පුරා ඉන්න ලාංකිකයන් වගේම සංචාරකයින් ඇදගෙන ඉන්න එක සුලභ දසුනක්.
මේ කාලයට ගැළපෙන බතික් විලාසිතා
නිර්මාණකරුවන් සහ ගනුදෙනුකරුවන් ගොඩක් වෙලාවට පාවිච්චි කරන ද්‍රව්‍ය, තාක්‍ෂණය හා කලා කෘතිවල ගැඹුරු සංස්කෘතික වැදගත්කම මගින් ඒ ද්‍රව්‍යවලට නිරවද්‍යතාව පිළිබඳ හැඟීමක් ලබාදෙනවා. බතික් කලාව විලාසිතා කර්මාන්තයේ ඉහළම තැනකට ඇවිත් තියෙනවා වගේම දැන් බතික් ඇඟලුම් ඒවායේ වර්ණවත් හා සංකීර්ණ මෝස්තර නිසා වෙළඳසැල් වල අනිත් ඇගලුම් අතර විශේෂ තැනක් ගන්නවා.
නිර්මාණකරුවන් අතර විතරක් නෙවෙයි බියෝන්සේ, රීස් විතර්ස්පූන්, ජෙසිකා ඇල්බා සහ කේම්බ්‍රිජ්හි Duchess වගේ ගොඩක් ජනප්‍රිය පුද්ගලයින් බතික් විලාසිතා පාවිච්චි කරනවා.
දේශීයව ගත්තොත්, ශ්‍රී ලංකාවේ විලාසිතා කර්මාන්තයේ බතික් වලට ඇති කැමැත්ත නිසාම බතික් නව්‍යකරණය වෙලා තියෙනවා. අලුත් විලාසිතා වලට ගැළපෙන විදිහට නිර්මාණාත්මකව සිත් ඇදගන්නා විදිහට නිර්මාණය කරලා තියෙන බතික්, ඕනෑම උත්සවයකදී හෝ විනෝද චාරිකාවක දී,මංගල උත්සව වලදී බෙස්පොක් ඇඳුම් කට්ටලවල සිට සංකීර්ණ ගවුම් දක්වාම එක එක විවිධ විලාසිතාව වලින් දකින්න ලැබෙනවා.
ශ්‍රී ලංකාවේ බතික් කර්මාන්තයේ අනාගතය
ශ්‍රී ලංකාවේ බතික් වලට දැන් වෙනම නියෝජිත අමාත්‍යංශයක් තියෙනවා වගේම බතික් කර්මාන්තය නඟා සිටුවන්න හා වැඩිදියුණු කරන්න පියවර ගනිමින් ඉන්නවා. කර්මාන්තයේ පෙරමුණ ගෙන කටයුතු කරන සහ බුද්ධි බතික් පිටුපස ඉන්න කාන්තාව වෙන දර්ශි කීර්තිසේන මහත්මිය එක්ක අදහස් දක්වමින් අමාත්‍යංශය (ගරු අමාත්‍ය දයාසිරි ජයසේකරගේ ප්‍රධානත්වයෙන්) සහ කර්මාන්තයේ ප්‍රධාන තැනක් ඇති අය රැසක් මෑතකදී ජනාධිපතිවරයා හමුවෙලා සිදුකරන්න පුළුවන් වැඩිදියුණු කිරීම් ගැන සාකච්ඡා කරලා තියෙනවා.
කර්මාන්තය ප්‍රමිතිකරණය කිරීම, නිර්මාණකරුවන්ගේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සහ කර්මාන්තය වඩාත් පරිසර හිතකාමී සහ තිරසාර භාවිතයන් වලට ගමන් කිරීම වගේ අංශ ගැන ප්‍රධාන ලෙස අවධානය යොමු කරලා තියෙනවා.
මේ නිසාම, කර්මාන්තශාලා විශාල ප්‍රමාණයක් ඇති ප්‍රදේශවල ජල පවිත්‍රකරණ මධ්‍යස්ථාන පිහිටු වන්න අමාත්‍යවරයා දැනටමත් මුදල් වෙන් කරලා තියෙනවා වගේම එමඟින් බතික් නිෂ්පාදකයින්ට තම ජලය පරිසරයට මුදා හරින්න කලින් පිරිසිදු කර මුදාහරින්න පුළුවන් කමක් ලැබෙනවා. උසස් තත්ත්වයේ, වඩා පරිසර හිතකාමී සහ විෂ නොවන ද්‍රව්‍ය සඳහා ප්‍රවේශය වැඩි කරන්න ප්‍රමිතිකරණය සඳහා ඉල්ලීම් සහ අමුද්‍රව්‍ය වන ඩයි වර්ග සහ ඉටි වල මිල පාලනය කරන්නත් ඉල්ලීම් කරලා තියෙනවා.
බතික් ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික නොවූවත්, ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික හා රෙදිපිළි කර්මාන්තයේ ගැඹුරු මූලයන් ඇති කරලා තියෙන නිසාම, අපේ මේ ලස්සන දිවයිනට ආවේණික වුණු ශෛලියක් හා අනන්‍යතාවයක් බිහිවෙලා තිබෙනවා. මෙම කලාව හැමදාම අපේ දේශීය කලාකරුවන්ගේ නිර්මාණශීලීත්වයේ සුන්දර ප්‍රකාශණයක් වෙනවා වගේම ශ්‍රී ලංකාවට,ලංකාවේ සංස්කෘතිය ලෝකය එක්ක බෙදා ගන්න මේ බතික් අපූරු මාධ්‍යයක් වෙනවා.
