2021 Oct 12
දුරකතනයක් කියන්නෙ මේ වෙද්දි අපි හැමෝම එදිනෙදා ජීවිතයෙදි පාවිච්චි කරන උපකරණයක්. ඉතින් ඒ දුරකතනය හරියට පාවිච්චි කරන එකෙන් දුරකතන‍යේ ආයුකාලය වැඩිවෙනවා, ඒ කියන්නෙ ඔයාගෙ පොකට් එකටත් වාසියක් වෙනවා. ෆෝන් එකේ බැටරි එක කියන්නෙ ඔයාගෙ ෆෝන් එකේ ප්‍රධානම අංගයක්. ඉතින් අද අපි කතාකරන්නෙ ඔයාගෙ ෆෝන් එකේ බැටරි එකේ ආයුකාලෙ අඩු වෙන්න ඔයා කරල තියෙන්න පුලුවන් වැරදි දෙයක් ගැන.
මම මේ කියන්න යන්නේ ෆෝන් එක මුලු රෑම චාර්ජ් කරන එක ගැන. මේ ගැන ගොඩක් මතවාද ඔයා අහල තියෙනවා වෙන්න පුලුවන්. සමහර අය කියනවා රෑ පුරා ෆෝන් එක චාර්ජ් කරන එක අවුලක් නෑ කියල, ඒ වගේම තවත් අය කියනවා මෙහෙම ෆෝන් එක චාර්ජ් කරන එකෙන් ෆෝන් එකේ බැටරි එක overnight charge වෙලා ගිනි ගන්න වගේ පුලුවන් කියල. ඉතින් මේව ඇත්තද ? ෆෝන් එක overnight charge කරන එක හොඳද ? ඉතින් ගැස්මේ අපි හිතුවා ඔයාලගෙ මේ ප්‍රශ්ණ වලට හරි උත්තර දෙන්න.
ඉතින් ඔයා දවස පුරා ෆෝන් එක පාවිච්චි කරල ගෙදර ඇවිල්ලා ඊළඟ දවසෙ උදේ වෙනකන් දුරකථනය charge කරනවා. පහුවදා උදේට ඔයාට ෆුල් චාර්ජ් පිට පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්. රැකියාවකට යන කෙනෙක් නම් මේක ගොඩක් ලේසි දෙයක් කියලා හිතෙයි. මොකද දවස තිස්සෙ ගෙදරින් පිට ඉන්න නිසා ඒ වගේ කෙනෙක්ට දවස පුරා ඕනෙ වැඩකට ෆෝන් එක රෙඩි පිට තියාගන්න එක ගොඩක් නුවනක්කාර වැඩක්. ඒ වුනාට මේ වැඩේ හින්ද ඔයා නොදැන ඔයාගෙ ෆෝන් එකට ලොකු හානියක් වෙන්න පුලුවන්.
ඔයා අහල ඇති සමහර අය කියනවා ෆෝන් එක මෙහෙම මුළු රෑම චාර්ජ් කරපුවාම බැටරි එක ඕනෙවට වඩා චාර්ජ් වෙලා බැටරි එක ගිනිගන්න/පුපුරන්න පුලුවන් කියල. මේක ඇත්තද ? නැහැ. දැන් කාලෙ එන ෆෝන් වලට පුලුවන් තමන් කොච්චර චාර්ජ් වෙලාද කියල අඳුරගෙන බැට්‍රි එක 100% චාර්ජ් වෙච්ච ගමන් ෆෝන් එක චාර්ජ් වෙන එක නවත්තන්න. මොකද මේ ෆෝන් වල Motherboard එකට පුලුවන් බැට්‍රි එකයි චාජර් එකයි අතර තියෙන සම්බන්ඳතාවය පාලනේ කරන්න. ඉතින් ඒක බොරුවක්නම් ඇයි මුළු රෑම phone එක charge කරන්න එපා කිව්වේ.
දැන් එන ෆෝන්, ලැප්ටොප් හැම එකක්ම වගේ එන්නෙ ලිතියම් අයන් කියන බැට්‍රි වර්ගය එක්ක. ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරනවල සහ ඉලෙක්ට්‍රික් කාර්වල දකින්න ලැබෙන මේ බැට්‍රි වර්ගයට අමතරව අපිට ඩ්‍රෝන් වල ලිතියම් පොලිමර් බැට්‍රි පාවිච්චි කරනව බලාගන්න පුලුවන්. ඒ වගේම ගොඩක්ම පරන ෆෝන් වල අපිට නිකල් කැඩ්මියම් වගේ බැට්‍රි වර්ගත් පාවිච්චි කරනවා බලාගන්න පුලුවන්. ඉතින් අපි දැන් කතාකරන්නෙ ලිතියම් අයන් බැටරි ජාතිය ගැනනෙ. ඉතින් ඒ බැටරි වල ආයුකාලෙ පරිස්සම් වෙන්න දේවල් ගොඩක් බලපානවා. ඒව අතරට
- පාවිච්චි කරන උෂ්ණත්වය
- චාර්ජ් කරන චාජර් එක ( ෆෝන් එකකට හොඳම චාජර් එක ඒ ෆෝන් එකත් එක්ක එන චාජර් එක )
- Software’s
වගේ කාරණා ඇතුලත් වෙනවා.
දැන් එන ගොඩක් ෆෝන් සාමාන්‍යයෙන් 10W හෝ ඊට වඩා වැඩි වොට් ගානකින් තමයි චාර්ජ් වෙන්නෙ. මේ වොට් ගානෙන් අදහස් වෙන්නෙ චාජර් එකකට මේ ෆෝන් බැට්‍රි එක කොච්චර ඉක්මනින් චාර්ජ් කරන්න පුලුවන්ද වගේ දෙයක්. දැන් සමහර ෆෝන් කොච්චර ස්පීඩ් චාර්ජ් වෙනවද කියල කීවොත් 120W චාජර් පවා මේ වෙද්දි හැදිලා තියෙනවා. ඉතින් ඔයා මේ වගේ චාජරයක් තියෙන ෆෝන් එකක අයිතිකාරයෙක්නම් ඔයා රෑ නවයට මේ ෆෝන් එක චාජර් එකට ප්ලග් කළොත් ෆෝන් එක උදේ හයට විතර අන්ප්ලග් කරන්න, මේ ෆෝන් එක සාමාන්‍යයෙන් රෑ දොළහ විතර වෙද්දි 100% වෙනකල් චාර්ජ් වෙලා ඊට පස්සෙ 100% වලදි ඒක නතර වෙලා තියෙන්න පුලුවන්. ඒක චාර්ජ් වෙනකොට වගේම ෆුල් චාර්ජ් වුනාට පස්සෙත් මේ ෆෝන් එක එකඑක දේවල් වලට කරන්ට් එක බැට්‍රි එකෙන් එලියට අරගන්නවා. උදාහරනයක් විදිහට සිග්නල් ටවර් එක්ක දත්ත හුවමාරු කරගන්න, එහෙමත් නැත්නම් හීට් එක එලියට යන ෆෑන් එකක් ඕන් කරන්න වගේ දේවල් වලට. ඉතින් 100% චාර්ජ් වෙලා තියෙනව කියන්නෙ මේ ෆෝන් එක චාජර් එකට කියනවා “දැන් ඇති මම ෆුල් චාර්ජ් වෙලා තියෙන්නේ කියල”. අර මම කලින් කියපු දේවල් නිසා එකපාරටම මේ ෆෝන් එකේ බැට්‍රි එක අඩුවෙලා 99%ක් වෙනවා. ඉතින් ෆෝන් එක ආයෙ චාජර් එකට කියනවා “මට ආයෙ චාර්ජ් වෙන්න ඕනේ කියල” එයා එයාගෙ බැටරි එක ආපහු 100% කරගන්නවා. එතනදි අපි තේරුම් ගන්න ඕන දේ තමයි අපි නොදැනම අපේ ෆෝන් එකෙන් බැට්‍රි සයිකල් එකක් අඩුවෙන්න පටන් අරන් නේද කියලා. ඉතින් ඔයා ඔයාගෙ ෆෝන් එක මුළු රෑම චාජ් කරද්දි එක රැයකට පස් සැරයක් මේ දේ සිද්ධ වුනොත්, දවස් විස්සකදි ඔයා නොදැනම ඔයා පාවිච්චි නොකරන වෙලාවක ඔයාට ගොඩක් වටින බැට්‍රි සයිකල් එකක් නැතිවෙලා තියෙනවා.
ඉතින් මේ දේ වෙන එක වලක්වගන්නත් ඔයාට පුලුවන් කමක් තියෙනවා. ඒ වගේම ඇපල් වගේ ෆෝන් හදන කම්පැනිත් මේ දේ වලක්වන්න උපක්‍රම පාවිච්චි කරල තියෙනවා. උදාහරනයක් විදිහට ඇපල් ෆෝන් වල 80% ඉඳන් 100% වෙනකල් චාජ් වෙන්නෙ ගොඩක්ම අඩු ස්පීඩ් එකක්. අන්න ඒ නිසා ඔයා ඕවර්නයිට් චාජ් කරනකොට ඒ චාජ් වෙන එකේ ස්පීඩ් එක අඩු වෙලා හරියටම 100% ෆුල් බැට්‍රිය ඔයා නැගිටින වෙලාවටම සෙට් වෙන්න වගේ හැදෙන්නත් පුලුවන්. ඊට අමතරව ඔයා ඇන්ඩ්‍රොයිඩ් හෝ ෆීචර් ෆෝන් පාවිච්චි කරනවනම් ඔයාට මෙන්න මේ දේවල් කරන්න පුලුවන් ඔයාගෙ බැට්‍රි එක ආරක්ෂා කරගන්න,
- ඔයා ඕවර්නයිට් චාජ් කරනවනම් ෆුල් චාර්ජ් වෙන වෙලාව ගෙස් කරල රෑට නැගිටල චාර්ජර් එක අන්ප්ලග් කරන්න පුලුවන්.
- උදේ නවයට විතර ෆෝන් එක ඕනෙනම් පැය දෙකකට විතර කලින් චාර්ජ් එකට ප්ලග් කරන්න පුලුවන්
ඉතින් මෙන්න මේ දේවල් කරල ඔයාට බැට්‍රි එකේ ආයුකාලෙ රැකගන්න පුලුවන්. ඒ වගේම ඔයාගෙ පොකට් එකේ ගානක් ඉතුරුකරගන්නත් මේ වගේ පුරුදු වලින් පුලුවන් වෙනවා.
Source –
https://www.apple.com/batteries/why-lithium-ion/
https://www.youtube.com/watch?v=p8SiRubNpF0
https://www.pcmag.com/news/charging-your-phone-overnight-battery-myths-debunked
-ධනංජය පසන් –
