පෘතුවියෙන් එහා විශ්වය පිලිබඳ අධ්‍යනය කරන්න මිනිසුන්ට අභ්‍යවකාශය තරණය කිරීමට සිදුවෙනවා, ඒ සඳහා විද්‍යාඥයින් විසින් රොකට් යානා නිපදවීම සිදුකරනවා.ලෝව පළමු චන්ද්‍රිකාව වන ස්පුට්නික්-1 චන්ද්‍රිකාව අභ්‍යවකාශය වෙත ගෙනයාමේ සිට 1969 දී නීල් ආම්ස්ට්‍රෝන් සඳ මත පා තබන මෙහෙයුම දක්වා සිදු කරනු ලැබූ අභ්‍යවකාශ තරණයන් සඳහා රොකට් යානා භාවිතා කිරීම සිදු වුණා.
ක්‍රි.ව. 1200 කාලයේදී මෙම රොකට් යානා පිලිබඳ අහන්න ලැබුනත්, රොකට් යානාවක් ප්‍රථමයෙන් දැකගන්න ලැබෙන්නේ 1926 වර්ශයෙදී ය. කොහොම නමුත් කාලයත් සමග ඉතා වේගයෙන් මෙම රොකට් තාක්ෂණය දියුණු වීමෙන් මේ වන විට අපට Falcon 9, Electron, Atlas-V, New Shepard වැනි නවීන රොකට් යානා දැකගන්නට ලැබෙනවා.
රොකට් යානා භාවිතයෙන් චන්ද්‍රිකා අභ්‍යාවකාශගත කිරීම සිදු කළත් , මිනිසුන් අභ්‍යාවකාශ තරණය සිදු කළත් මෙම යානා වල ප්‍රධාන අවාසි 2 තිබෙනවා. ඒ තමයි ආරක්ෂාව සහ වියදම. ආරක්ෂාව ගැන කතාකරොත් මෙම රොකට් යානා බලගන්වන්න හයිඩ්‍රජන්,ඔක්සිජන් වැනි පිපිරෙනසුලු මූලද්‍රව්‍ය යොදාගැනීම හේතුවෙන් රොකට් යානා අනතුරු වාර්තා වෙලා තියෙනවා. චැලෙන්ජර් ශටල අනතුර කියන්නෙත් ඒ වැනි අනතුරක්.
ඒ වගේම තමයි රොකට් යානා නිපදවීමට හා භාවිතයට විශාල මුදලක් වැයවීම. උදාහරණයක් ලෙස මේ වන විට අන්තර්ජාතික අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයට ගගණගාමියෙකු පිටත් කිරීමට NASA ආයතනයට ආසන්න වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 100 කට ආසන්න මුදලක් වැයවෙනවා.
ඉතින් මේ වගේ අභ්‍යවකාශ තරණයන්ට විශාල වශයෙන් මුදල් වැයවීම අවම කරන්න ඉදිරිපත් වෙච්ච සමාගමක් තමයි SpaceX කියන්නෙ.
SpaceX
Elon Musk කියන්නෙ මේ වන විට ලෝව පොහොසත්ම පුද්ගලයෙක්. ඔහු විසින් නිර්මානය කරපු X.COM ( මේ වෙද්දි PayPal යනුවෙන් හඳුන්වන ) වෙබ් අඩවිය 2002 වසරේදී ඩොලර් බිලියන් ගනනකට අලෙවි කිරීමෙන් පසු ඔහු විසින් තවත් අළුත් සමාගම් දෙකක් නිර්මාණය කරනවා. ඒ තමයි Tesla සහ SpaceX කියන්නේ. වසර කිහිපයකට පසු ඔවුන් තමන්ගෙ පළමු රොකට් යානාව වන Falcon 1 පරික්ෂා කරනවා, අසාර්ථක උත්සහයන් 3 කට පසුව හතරවන උත්සහයෙදි ඔවුන් සාර්ථකව පෘතුවි කක්ෂයට පිවිසෙනවා. කෙසේවෙතත් මෙම හතරවන Falcon 1 දියත් කිරීමෙන් අනතුරුව ඔවුන් Falcon 1 රොකට්ටුව භාවිත කිරීම නවත්වනවා.
2010 වසරේදී SpaceX, Falcon 9 රොකට් යානය සමග නැවත කරළියට එනවා. මෙම Falcon 9 රොකට් යානය පරීක්ෂණ ගණනාවකට ලක් කිරීමෙන් අනතුරුව රොකට් යානය නැවත භාවිත කල හැකි ලෙස නිපදවා තිබෙනවා. SpaceX විසින් Falcon 9 රොකට් යානය භාවිත කිරීම සිදු කරන අතර ඔවුන්ට මෙම යානයේ මුල් කොටස් 10 වතාවක් දක්වා නැවත භාවිත කිරීමට සමත් වෙලා තියෙනවා.
Starship
SpaceX ආයතනයෙන් Falcon 9 Rocket යානය මුල් කොටස First Stage එක නැවත භාවිත කරන්න හදල තිබුනට Falcon 9 රොකට් යානයේ දෙවෙනි කොටස නැවත භාවිත කිරීමට හැකියාවක් නැහැ. Falcon 9 රොකට් යානය භාවිතා වනුයේ පෘතුවිය අවට කක්ෂ වලට (කිලෝමීටර් 2000-30,000) භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය කිරීමටයි. නමුත් Falcon 9 Rocket යානයට පෘතුවියෙන් එපිට ස්ථාන වලට භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය කිරීම තරමක් අපහසුයි. මෙම හේතු නිසා SpaceX ආයතනයෙන් මේ වන විට අඩුපාඩු මගහැරගෙන “Starship” නමින් නවතම රොකට් යානාවක් නිෂ්පාදනය කරමින් පවතිනවා.
StarWars කතාමාලාවෙ එන Starship එක මුල් කරගෙන තමයි මේ රොකට් එකට නම දාල තියෙන්නේ. ඉතින් මේ Starship යානය හදල තියෙන්නේ සම්පූර්ණයෙන්ම නැවත භාවිතා කිරීමට හැකි අයුරින්. ඒ අනුව මෙම රොකට් යානයට පෘතුවි වායුගෝලයෙන් සහ ගුරුත්වාකර්ෂණයෙන් ඉවත් වී යාමට හැකි විශාල බලයක් තිබෙන පලවෙනි කොටස හා අභ්‍යවකාශයේ දී ගමන් කිරීම සහ භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය, ගබඩාකිරීම වැනි දැ කරන දෙවෙනි කොටස ( First Stage & Second Stage ) යන කොටස් දෙකම මේ Starship යානයෙදි නැවත භාවිත කිරීමට හැකි ලෙස නිෂ්පාදනය කර තිබෙනවා.
මෙහි ඇති වැදගත් කරුණ වනුයේ Starship යානයට පෘතුවියෙන් එහා තියෙන ග්‍රහලෝක වලට වුවත් ගමන් කිරීමට හැකි වීමයි. එවැනි ග්‍රහලෝක අතර කරන ගැඹුරු අභ්‍යවකාශ ගමනකට ඉන්ධන අධික ලෙස අවශ්‍ය වෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් රොකට් යානයක් පෘතුවි වායුගෝලයෙන් සහ ගුරුත්වාකර්ෂණයෙන් ඉවතට යාමට විශාල ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් භාවිතා කරනවා. ඉතින් නැවත භාවිත කරන්න පුලුවන් Starship වගේ යානයක් වෙනත් ග්‍රහලෝකයකට මෙහෙයුමක් කිරීමේදී එම ග්‍රහලෝකය වෙත යාමට හා නැවත පෘතුවියට පැමිණීමට විශාල ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් භාවිතා කරනවා. මෙවැනි මෙහෙයුමක දී Starship යානයට පෘතුවි කක්ෂයකට ගොස් එහි නැවතී Tanker ලෙස හඳුන්වන Starship වර්ගයෙන් Starship එක නැවත Refuel කරගන්න හැකියාව තියෙනවා. ඉතින් දැනට ගණනය කරල තියෙන විදිහට පෘතුවි කක්ෂයෙදි නැවත Refuel කරපු Starship එකකට පුලුවන් චන්ද්‍රයා මතට මිනිස්සුන්ව රැගෙන ගොස් ආපසු පෘතුවියට විත් ගොඩබැමටත්.
ඇයි මේක වැදගත් වෙන්නෙ ?
Starship | Earth to Earth
දැන් ඔයාලා අහයි මේක තවත් එක රොකට් එකක්නෙ, ඇයි මේක සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට වැදගත් වෙන්නෙ කියලා? එලෝන් මස්ක් කියන විදිහට මේ Starship එක හදන එකේ ප්‍රධාන අරමුණ තමයි අඟහරු වල මිනිස් ජනාවාස ඇති කරන එක. මොකද දැනට පෘතුවියෙ මිනිස්සු කරන බොහෝ ක්‍රියාකාරකම් නිසා ළඟදීම දවසක පෘතුවියෙ ජීවත් වෙන්න බැරිව යනව කියන එක තමයි එයාගෙ අදහස. ඉතින් මේ විදිහට අඟහරු වගේ වෙනත් ග්‍රහලෝකයකට මිනිස්සුන්ව සහ භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය කරන එක හැරුනම මේ Starship එකට කරන්න පුළුවන් තවත් දෙයක් තමයි පෘතුවියෙ තැන් දෙකක් අතර ප්‍රවාහනය සිදුකරන එක.
ඉතින් SpaceX ආයතනයෙන් ඉදිරිපත් කරල තියෙන වීඩියෝ වලට අනුව ගුවන්තොටුපලක් වගේ තැනක මිනිසුන්ට ලේසියෙන්ම Starship එකට ඇතුල් වෙලා ලෝකෙ ඕනෙම තැනකට විනාඩි තිහක් වගේ ගොඩක් පොඩි කාලයක් ඇතුලත ගමන් කරන්න හැකියාව තියෙනවා.
Starship එකේ අනාගතය
ඉතින් දැන් තියෙන තාක්ෂණය එක්ක මේ වගේ ගොඩක් වැඩ කරන්න පුළුවන් රොකට් යානයක් හදන්න පුළුවන් ද කියලා හිතෙයි. ඇත්තටම මේ වෙද්දි SpaceX ආයතනයෙන් Starship එකේ පරීක්ෂණ විශාල ප්‍රමාණයක් කරල තියෙනවා. ඒ වගේම අපිට මේ වෙද්දි Starship පරීක්ෂණ යානා 7 ක් මීටර් 150 ක් සහ කිලෝමීටර් 10 වගේ උසවල් වලට පියාසර කරල තියෙනවා බලාගන්න පුළුවන්. දැනට තියෙන ආරංචි මාර්ග අනුව අපිට මේ Starship යානයේ පළමු අභ්‍යාවකාශ ගමන ලබන වසරේ මුල් කාලයේදී දැක බලා ගැනීමට හැකියාව තිබෙනවා.
ඊට අමතරව මේ වන විට NASA ආයතනයෙන් සැලසුම් කරල තියෙන Artemis 2024 කියන සඳ ගමනේදී, සඳ මතට ගොඩබෑම සිදුකරන්න Starship යානයේ තවත් එක ආකෘතියක් වෙන Starship HLS යානය භාවිතා කිරීමට තීරණය කරල තියෙනවා. එතකොට අපිට ඒ ගමනත් 2023 සහ 2024 වගේ වර්ශවලදී බලාගන්න ලැබෙනවා.
ධනංජය පසන්
